We leven met nulrentes in een uitzonderlijke tijd. Goedkoper aan geld komen kan bijna niet. Maar blijft dat zo? Wat zijn de trends en wat is wijsheid: voor investeringen geld lang lenen of kort? Een verkenning.
Eigenlijk is het een heel slecht teken dat de rente zo laag is in de wereld. Een lage rente zegt feitelijk dat het economisch niet goed gaat. Door de rente te laten dalen, proberen banken en overheden mensen te verleiden om te lenen waardoor de economie aangejaagd wordt. Zowel in Europa als Amerika zijn de rentes die financiële instellingen elkaar berekenen tot bijna nul gezakt of eronder. Die rente zult u overigens als boer niet tegenkomen. Er zijn altijd opslagen die de rente toch weer tot een paar procent maken. Dan nog is het aantrekkelijk momenteel geld te lenen om te investeren.
De FED (het stelsel van Amerikaanse banken) heeft recentelijk besloten om de belangrijkste rentetarieven niet te verhogen en dicht bij nul te blijven (0,25 procent). Het geeft aan dat er nog altijd weinig vertrouwen in de wereldeconomie is, en vooral wederzijds wantrouwen. Wat doet China als het in Amerika echt beter gaat? Devalueren ze de munt om de groei in Amerika weer te drukken? Het is wereldwijd op eieren lopen qua monetair beleid. Toch zijn de economische signalen in Amerika wel positief. Er was binnen de geledingen van de FED twijfel of ze toch de rente niet zouden moeten verhogen. Maar de banenmotor loopt nog niet hard genoeg en de inflatie stokt.
Maar als ergens de rente gaat stijgen, dan is het volgens Elwin de Groot (Rabobank-econoom) eerder in Amerika dan in Europa. “Het economisch herstel is er hier wel, maar heel gering. Ik denk niet dat de korte rente (veel gebruikt is het Euribor-tarief, red.) hier de komende twee jaar veel gaat stijgen. Dan zal de Europese Centrale Bank nog eerder het opkoopprogramma voor obligaties en staatsleningen voortzetten om liquiditeit te genereren. Ik zie niet eerder een echte verhoging dan in 2017.”
Hoofd economisch bureau van ABN Amro Jacques van der Wal zegt verrast te zijn dat de FED de rente recentelijk niet verhoogde en inmiddels heeft het Volkswagenschandaal het vertrouwen in de economie geen goed gedaan. “Die rentestap in Amerika komt nog wel, maar gaat veel langer duren dan we dachten.” Hij deelt de mening van De Groot dat het in Europa dan nog langer gaat duren voordat de rente omhoog gaat.
Lange rente
Het verhaal voor de lange rente, waar veel investerende boeren mee te maken hebben, is anders. Daar is de onzekerheid groter. De lange rente laat zich minder beïnvloeden door zaken als Griekenland, China en Volkswagen. De tienjaarsrente is in Duitsland bijvoorbeeld vrij snel opgelopen van bijna nul naar even meer dan één procent. Nu stabiliseert ie, en De Groot denkt dat ook de komende zes maanden er weinig beweging zal zijn. “We modderen nog wel even door.”
Langjarig vooruitkijken kan De Groot moeilijk, maar hij zegt dat ook de lange rente nog jaren laag zal blijven. De tijden van rentes van 12 procent lijken sowieso niet terug te keren. De Groot: “De grote economische blokken proberen de economische groei op een soortgelijke manier aan te pakken, en houden elkaar dus wel in de greep.” Het inzakkende groeitempo in China zal ook nog wel even aanhouden, waardoor de aanname is dat de groei in Europa niet heel snel voor hoge rentes gaat zorgen. En inmiddels is wel duidelijk dat het gratis geld van de laatste jaren niet of nauwelijks voor echte economische groei heeft gezorgd. Als dat echt duidelijk wordt, dan heeft de economie pas echt een probleem. Hoe dan ook zal de groei uiterst moeizaam gaan en ook dat houdt in dat rentes vermoedelijk lang laag zullen blijven.
Volgens Van der Wal zal de lange rente de korte volgen. “Het fundament wordt bepaald door de korte rente.” Dus is hier ook geen spektakel te verwachten. En er is zelfs kans dat de rente negatief wordt. Het is volgens Van der Wal een theoretische discussie. Dan zouden boeren dus geld toekrijgen als ze geld komen lenen. Illusionair: dat zal altijd verdisconteerd worden in de opslagen die worden berekend bovenop het rentetarief dat banken elkaar berekenen.
Kort of lang
Banken geven nooit advies, Frank Wijn van Wijn Bancair Advies, durft dat wel. Al houdt hij ook slag om de arm. “Als ik rente kon voorspellen zat ik niet op de Bahama’s, dan kocht ik de Bahama’s.” Hij adviseert geregeld boeren voor financiering. Zijn advies voor welke rente bij een investering is uiterst simpel. “Een derde variabel, een derde vijf jaar en een derde tien jaar. Vergeet de swaps. Daar zitten te veel haken en ogen aan. Gebruik ze alleen als je het echt snapt.” Hij heeft nog een hartenkreet: “Als je langjarige renteperiodes afsluit, let dan vooral op de boeterentes. Elke boete die je moet betalen, zorgt er feitelijk voor dat oversluiten zinloos is. Het weegt niet op tegen de voordelen. Teken er nooit voor.”
Omdat de rente laag is, en vermoedelijk laag blijft, gaat Wijn nog een stap verder. “Het verschil tussen lange en korte rente is (los van opslagen) nu feitelijk een procent. De tienjaars doet één procent, Euribor nul en een klein beetje. Wil je voor die ene procent als boer tien jaar lang dagelijks de rente in de gaten houden, of kies je voor rust? Met lang koop je rust, in de wetenschap dat de korte rente niet lager kan dan nu en feitelijk alleen maar kan stijgen. Dan wordt het gat dus nog kleiner dan die ene procent.”
Toch nog een lesje geschiedenis tot slot. In 2008 stond de Euribor op 5 procent. Zeven jaar geleden nog maar. Het valt nooit uit te sluiten dat we over vijf jaar weer 5 procent aantikken. Ceteris paribus, leerden we vroeger bij economie: alle overige factoren worden daarbij constant verondersteld.
‘Ik neig nu naar variabel’
Voor een bedrijfsovername in 2008, maar ook voor nieuwbouw en verbouw in 2011 (7 miljoen euro) en 2015 (2,5 miljoen euro) had Jeroen de Schutter financiering nodig. Zijn rentevisie veranderde in de loop der jaren.
In 2008 liet De Schutter zich nog meeslepen door de banken in het verhaal dat de rente zo laag was, dat-ie hoe dan ook ging stijgen en zette hij financiering langjarig vast. ‘Die aanname van rentestijging is gelogenstraft’, zegt De Schutter nu. ‘De rente is alleen maar gedaald. Achteraf kun je zeggen dat ik toen een verkeerde keuze heb gemaakt.’ Lang zat hij op het spoor dat zelfs rentes van vier-vijf procent historisch laag zijn, en waarom zou je voor langjarige investeringen bij dat soort tarieven risico lopen voor een procent meer of minder. Toch is hij inmiddels ook van dat spoor af en neigt nu sterk naar variabele rentes. ‘Het ziet er nu toch naar uit dat de rentes de komende jaren laag blijven. Stel, ik sluit een lening af voor tien jaar, ik los tijdig af en de rente blijft de komende vier jaar laag… Dan mag de rente na pakweg vijf jaar bijna verdubbelen en dan nog ben ik met een variabele rente niet duurder uit. De eerste jaren pluk je de vruchten en daarna maakt het eigenlijk niet zoveel meer uit wat die rente doet.’
‘Vastzetten rente is moment van timing’
In de ogen van Cor van Oosterom hebben boeren in het verleden nog wel eens de fout gemaakt door achter banken aan te lopen en op hun advies geld tegen lange rentes weg te zetten. Om van het gedoe af te zijn en de boeren zich zo kunnen concentreren op het boerenwerk. Dat doet hij niet meer. Voor hem is het rentespel één van de belangrijkste onderdelen van de bedrijfsvoering geworden. ‘Spelen’ met rente levert hem substantiële bedragen op. Cor laat zich niet meer gek maken door voorspellingen van FED en ECB dat de rentes gaan stijgen. ‘De FED zal echt wel een rentestap maken eind dit jaar, maar ik verwacht dat de rente in 2016 weer naar beneden gaat. Europa zal sowieso langer wachten met renteverhogingen. Het economisch herstel is nog veel te broos. Niet alleen hier, ook in China.’ Op zeker moment zal Cor van Oosterom de rente ook voor zijn eigen bedrijf zeker weer langjarig gaan vastzetten. ‘Maar dat ga ik pas doen op het moment dat ik het gevoel heb dat het moet, en dat is de eerst komende twee jaar nog niet het geval schat ik nu in.’ Dan lachend: ‘Voorlopig kan ik meer geld verdienen met het rentespel dat met melk verkopen….’
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht