Foto's: Chris McCullough
De meeste melkveehouders streven ernaar koeien te fokken die veel melk produceren. Hamish Grant fokt er op dat de dieren de barre Afrikaanse omstandigheden kunnen overleven.
Onder zijn eigen unieke bedrijfsmodel fokt bedrijfsleider Hamish Grant bij Gogar Farms vaarzen voor boeren in heel Oost-Afrika. Cogar Farms is gevestigd in de Rift Valley in Kenia. De boerderij bestaat al ruim een eeuw en telt 1.600 hectare. “Aanvankelijk hielden we Ayrshire-runderen”, zegt Hamish. “Rond 1995 zijn we overgestapt op Holstein.” Meer dan 90 procent van de koeien zijn nu zuivere Holsteins.
Het grootste deel van de omzet van Cogar Farms komt van de verkoop van fokvaarzen. “De melk is voor ons meer een bijproduct”, aldus de 65-jarige bedrijfsleider. Er lopen zo’n 500 melkkoeien op het bedrijf, de totale rundveestapel telt ruim 1.400 dieren, inclusief vervangende vaarzen en jongvee.
Zes man voor de weidemelker
De koeien worden in twee ongeveer even grote groepen gehouden. De eerste groep bestaat uit de eerstekalfskoeien. De tweede groep zijn de oudere dieren.
De koeien staan het hele jaar buiten en worden gemolken met melkemmers bij een weidemelkwagen. Deze unit wordt dagelijks verplaatst. De weidemelkwagen heeft aan beide zijen acht standen. Het melken gebeurt door twee medewerkers per zijde, met ondersteuning door een assistent om de koeien te wisselen en bij te voeren met krachtvoer. De teams van 6 medewerkers melken de 500 koeien in ongeveer zeven uur per keer. Het eerste team melkt van 2 uur ’s nachts tot 9 uur ’s ochtends, het tweede team van 2 uur ’s middags tot 9 uur ’s avonds.
Tot nu toe is de weidemelkwagen het meest optimale systeem omdat de percelen slecht verkaveld zijn. Ze worden ook nog eens gescheiden worden door een meanderende rivier. Dat maakt jaarrond twee keer daags drijven van de koeien naar een centrale melkstal onmogelijk.
Bijvoeding en teken bestrijden
Het bedrijfssysteem is gebaseerd op jaarrond maximale beweiding. In het droge seizoen krijgen de koeien wat gras- en maissilage bijgevoerd via een 22 kuubs voermengwagen. Die draait het voer in troggen in de weidepercelen.
Volgens de bedrijfsleider zijn de belangrijkste uitdagingen de teken overgedragen ziekten. “Alle koeien gaan elke week door een behandelstraat waar ze besproeid worden met teken bestrijdende middelen. Deze teken brengen ziekten over als Afrikaans roodwater , Weidekoorts en Oostkustkoorts . Ook enten we de hele veestapel drie keer per jaar tegen mond- en klauwzeer.”
Genomics en gesekst sperma
De koeien produceren gemiddeld 18 tot 20 kilo melk per dag. “Ik ben meer geïnteresseerd in de genetica van de koeien dan in hun werkelijke productie”, zegt Hamish. “Op ons bedrijf zal nooit het ware genetische potentieel van de koeien tot uitdrukking komen. Daarom gebruik ik genomics. Die geven een beter beeld van hun potentieel dan onze melkopbrengsten. Boeren die intensief managen, krijgen vaak twee keer zoveel melk van onze koeien dan wij wanneer we ze verkopen.”
Cogar Farms werkt nagenoeg volledig met gesekst sperma. Het verkoopt de koeien meestal na drie of vier lactaties aan andere veehouders. Naast de oudere dieren worden jaarlijks ook ongeveer 200 drachtige vaarzen verkocht. Bij het fokken voor Afrikaanse omstandigheden heeft Hamish zijn eigen beleid. Hij sperma van VikingGenetics HF-sperma. “De nakomelingen zijn dan niet zo groot en log als bij Noord-Amerikaans of Nederlands vee”, is zijn ervaring. Hij gebruikt het sperma van stieren met de hoogste NTM-index met een strikte grens aan inteelt. “Ze zijn ook veel beter geschikt voor de gevarieerde en vaak uitdagende omstandigheden in Afrika. Grote dieren houden het niet lang vol hier in de droogte, op oneffen terrein en onder een niet al te best beheer.”
Een bijzondere selectie die Hamish hanteert is die op kleur. “We merken dat koeien die voor meer dan 50 procent zwart van kleur zijn, minder vatbaar zijn voor huidkanker en langer meegaan. We vermijden dus stieren die overwegend wit van kleur zijn.”
Hoge verkoopprijzen
De vaarzen worden verkocht naar veehouders in Tanzania, Oeganda en Ethiopië. De hoogdrachtige vaarzen brengen zo’n 2.700 euro op. Ze zijn dan meestal 2,5 tot 3 jaar oud zijn. “Onder onze omstandigheden groeien ze minder hard dan in West Europa of de VS. Ze zijn wel taaier dan snelgroeiende vaarzen.” De oudere koeien worden voor ongeveer €1.500 per stuk verkocht, stelt Hamish. “Die fokkoeien zijn waardevol omdat de kopers houden van koeien die op het hoogtepunt van hun melkpotentieel zijn.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht