Energiecrisis teistert Zuid-Afrikaanse melkveehouders

Om het electriciteitsnet te ontlasten en landelijke black-outs te voorkomen is in Zuid-Afrika de stroom gerationeerd. De verouderde kolencentrales en infrastructuur kunnen de groeiende vraag naar energie namelijk gewoonweg niet aan. Deze load shedding speelt al sinds 2007.

De stroomuitval groeit jaar op jaar en de afgelopen maanden geëscaleerd. In 2022 hadden de Zuid-Afrikanen 288 dagen te maken met stroomonderbrekingen. Vanaf medio februari 2023 is iedereen ongeveer de helft van de tijd verstoken van stroom. De nationale noodtoestand is daarvoor afgekondigd.

Grote financiële gevolgen

De dagelijkse stroomonderbrekingen hebben grote impact op melkveebedrijven. Sommige hebben hun deuren moeten sluiten omdat ze de black-outs en de financiële verliezen niet aankunnen. De electriciteitsrationering betekent immers dat er op willekeurige dagen een complete stop is op melken en verwerking en bewaring van melk. Dat leidt vaak tot afhankelijkheid van dure dieselgeneratoren.

Colin Ohlhoff van Fair Cape Dairies (zie kader) stelt dat de load shedding alle bedrijven in Zuid-Afrika nadeel berokkent. Bederfelijke voedingsmiddelen, zoals zuivelproducten, zijn sterk geraakt vanwege de benodigde koeling om de hoogste kwaliteitsnormen te kunnen handhaven. “Het bedrijfsleven is gedwongen zich tegen hoge kosten aan te passen aan de uitdagende energievoorziening”, voegt hij eraan toe. “Melkveehouders en zuivelaars moeten zich zelfvoorzienend maken in de stroomvoorziening. Wij hebben al onze productiefaciliteiten en koelhuizen uitgerust met generatoren en deze nauwkeurig gesynchroniseerd met het nationale electriciteitsnetwerk. Een stabiele overgang van netvoeding naar generatorvoeding is cruciaal.”

De financiële druk op melkveehouders is immens. De hoofdeconoom van de Agricultural Business Chamber in Zuid-Afrika, Wandile Sihlobo benadrukt dat “je niet echt een zuivelbedrijf kunt runnen zonder een consistente levering van elektriciteit”. Er zijn meldingen van melkveehouders die vele duizenden liters melk dumpen en weggooien vanwege door gebrek aan koeling verzuurde melk. Boeren in het hele land komen in opstand, sommigen gebruiken sociale media om hun ervaringen en woede over de situatie te uiten.

Alternatieve energie op melkveebedrijven

Boeren kijken nu naar duurzame alternatieve energiebronnen om de afhankelijkheid van het nationale energienet te verminderen of zelfs zelfvoorzienend te worden. Daarbij ligt de focus vooral op zonne-energie.

Voor Fair Cape Dairies was de overgang naar schone energie ook belangrijk vanuit milieuoogpunt. “Door te investeren in hernieuwbare energie zijn we minder afhankelijkheid van het nationale energienet”, aldus Ohlhoff. “Daarnaast vermindert het onze impact op het milieu.”

Ondanks de nationale noodtoestand blijft Ohlhoff positief gestemd. “Door onze bedrijfsvoering aan te passen aan de dreigingen van loadshedding, hebben we veerkracht kunnen opbouwen. We zullen doorgaan met het invoeren van technieken die zorgen voor verdere energie-onafhankelijkheid zodat we zo efficiënt mogelijk kunnen werken.”