Goed omgaan met hitte beloont driedubbel

Na een koud en nat voorjaar zit de eerste warme periode van het jaar zit er weer op. Door goed met de hitte om te gaan, geef je je jongvee een zo goed mogelijke start. Drie Agrifirm-adviseurs geven tips voor een stressvrije hitteperiode.

De aanpak voor een stressvrije hitteperiode begint al in de droogstand van de moeder en gaat door naar de huisvesting en voeding van het kalf. Dat zegt Jonne Twerda, concept manager en dierenarts.

Koe eerder droogzetten

Twerda: “In warme periodes is het risico op een lagere voer- en waterinname bij droge koeien groot. Dit brengt directe en indirecte gevolgen voor de ontwikkeling van het kalf met zich mee. Het directe effect van warme periodes is dat koeien 5 tot 7 dagen eerder kalven. Dit maakt het moeilijker om het droogstandsrantsoen en transitie goed te plannen. Zet daarom een koe die in juni of juli moet kalven een week eerder droog, en houdt de koe ook een week eerder al in de gaten, in de close-upgroep.”

“Zorg daarbij voor een goede energie- en eiwitdichtheid in het voer”, adviseert Twerda. “Zo weet je zeker dat de koe genoeg opneemt en goede biest voor het kalf kan produceren. Controleer daarnaast de standaardfactoren voor droge koeien extra goed: ligplek, mogelijke dominantieproblemen, aantallen vreet- en ligplekken en bovenal de mogelijkheid voor alle dieren om genoeg te kunnen drinken.”

De indirecte effecten zijn te verklaren door de verminderde voeropname in periodes van hitte. Twerda verklaart: “Als een koe door hitte weinig vreet, heeft het kalf daar last van doordat de genen van het kalf op een andere manier worden aangezet. Daarnaast is het kalf bij geboorte vaak al wat lichter en wordt er minder biest van bovendien mindere kwaliteit aangemaakt. Last but not least nemen deze kalveren na de geboorte minder op, worden ze daardoor later geïnsemineerd en hebben ze minder productiedagen als lacterend dier. Oftewel: zowel korte- als langetermijneffecten dus!”

Vochtverlies kalf aanvullen

“Het verstrekken van onbeperkt water is het belangrijkste wat je kan doen”, adviseert Jeroen Jacobi, teamleider Jongvee. “Een kalf kan zijn hitte slecht kwijt, maar verliest wel vocht. Als het daarnaast diarree krijgt, heb je aan twee kanten vochtverlies. Dan is het heel belangrijk dat er onbeperkt water beschikbaar is om die vochtverliezen aan te vullen. Je ziet dat uitdroging de grootste oorzaak is van kalversterfte. Met onbeperkte waterverstrekking is dit vaak te voorkomen.” Jongveespecialist Johan Verdaasdonk vult het verhaal van Jacobi aan: “In een iglo in de zon wordt het al snel heel warm, tot wel 50 graden. Daarom adviseer ik altijd om de iglo’s in de schaduw of binnen te zetten als het warm wordt. Let hierbij op dat ze binnen niet onder de lichtplaten geplaatst worden.”

Wanneer hittestress?

“Bij deze maatregelen is het belangrijk te letten op de temperatuur, luchtvochtigheid en vooral op hoe de kalveren erbij liggen”, vertelt Verdaasdonk. “In de eerste levensmaand van een nuchter kalf ligt de thermoneutrale zone van het kalf tussen de 15 en 22 graden. Hittestress is ook afhankelijk van de luchtvochtigheid. Het beste is om te letten op het kalf: ademen ze sneller? Dan is het een teken dat ze het te warm hebben, en dat er ingegrepen moet worden.”

Tips voor optimale jongveeopfok

Jongveespecialist Johan Verdaasdonk geeft 5 tips voor een opitimale jongveeopfok:

1. Verstrek onbeperkt water bij de eenlingboxen. Bij voorkeur in schaaltjes.
2. Stel samen met de adviseur een meetbaar doel op en evalueer dat elk halfjaar (bijvoorbeeld een bepaalde ALVA in combinatie met een BSK van de vaarzengroep boven je gemiddelde BSK)
3. Bereken het rantsoen ook voor de leeftijdsgroepen 6-22 maanden, zodat je weet wat je voert.
4. Probeer maximaal één verandering per 2 weken door te voeren (bijvoorbeeld verplaatsen, rantsoenwisseling, groepssamenstelling).
5. Meet de groei van het jongvee (hoogtemaat, gewicht of borstomvang) en vergelijk de conditie regelmatig om grip te houden op de ontwikkeling.