Zo handelen bij hagelschade in mais

Hierboven zie je een matige beschadiging als gevolg van hagel. Dan is het bladapparaat beschadigd in de vorm van geperforeerde of gescheurde bladeren. Bij een niet beschadigde groeipunt (hart van de plant) zal hergroei/doorgroei gewoon plaatsvinden en is er geen reden voor ingrijpende maatregelen zoals de vernietiging van het resterende gewas. Wel is er een grotere kans op bijvoorbeeld een aantasting met bladschimmels in het verdere verloop van het seizoen.

Zware hagelschade

Bij een forse hagelbeschadiging is het bladapparaat vaak volledig vernield en van de stengel geslagen. De vraag is daarnaast of de pluim en kolfaanleg beschadigd zijn. Hoewel dit best moeilijk is, moet toch geduld bewaard worden en hergroei/doorgroei niet eerder dan een aantal dagen

na de hagelbui beoordeeld worden. Indien na beoordeling sprake is van enig herstel en pluim en kolfaanleg niet of nauwelijks beschadigd zijn, is het advies het gewas te laten staan. Wel moet helaas rekening gehouden worden met een lagere opbrengst en een grotere kans op aantasting met bladschimmels.

Verwoestende hagelschade

Bij een verwoestende hagelbui is de maïsplant compleet vernield. De bladeren zijn van de stengel geslagen en de stengels zijn gebroken. Dergelijke maïs, of wat daar nog van over is, moet als verloren beschouwd worden.

Op dit moment in het groeiseizoen (eind juni/begin juli) heeft overzaai/bijzaai met maïszaad op dergelijke percelen geen zin meer. Zelfs met de allervroegste maïsrassen is het zeer twijfelachtig of een aanvaardbare afrijping gehaald wordt. Maïs wat nu nog wordt gezaaid, loopt ongeveer 60 groeidagen achter op tijdig gezaaide maïs (rond 1 mei). Dat is één derde van het normale groeiseizoen (+/- 160 groeidagen voor silomaïs). Tegelijkertijd ligt 21 juni als langste dag achter ons. Een warme augustusmaand en een excellente nazomer in september kan een matige groeiachterstand enigszins wegwerken, maar twee maanden later zaaien dan gebruikelijk is niet te compenseren. Gezien de foto-periodische reactie van maïs moet bij later zaaien met een langer gewas rekening gehouden worden, maar ook met een sterk verlate bloei en een dunnere en daarmee zwakkere stengel. De korrelzetting en kolfvorming zal vervolgens (te) laat van start gaan. En gezien de datum rond 15 oktober gelijk staat aan het einde van de netto-fotosynthese (netto droge stofproductie toename), is er niet veel ruimte om een gevulde kolf te krijgen. De droge stof- en zetmeelopbrengst is vervolgens laag. Daarnaast zal door lage droge stofpercentages bij de oogst er sprake zijn van aanzienlijke perssapverliezen tijdens de kuilperiode.

Kiezen voor alternatief

Percelen met maïs die na half juni door hagel verwoest worden, kunnen het best ingezaaid worden met een gewas wat in het resterende deel van het groeiseizoen nog voor wat opbrengst en kwaliteit kan zorgen. Een optie is bijvoorbeeld Italiaans raaigras. Klepel daarvoor het resterende maïsgewas af en ploeg deze vervolgens onder in combinatie met een vorenpakker om een goed zaaibed te creëren, uitdroging van het zaaibed te voorkomen en de onkruiddruk te verlagen. Indien er ruimte is op het bedrijf om het volggewas voldoende opbrengst en kwaliteit te laten leveren, is het wenselijk om met organische mest een kleine startgift mee te geven. Een belangrijk aandachtspunt is het mogelijk effect op dit nagewas van de gebruikte gewasbeschermingsmiddelen die toegepast zijn in de maïs (bodemherbicides).

Weersverzekering tegen gewasschade

Mogelijk als gevolg van de klimaatverandering moet meer rekening gehouden worden met extremere weersomstandigheden tijdens het groeiseizoen. Zoals in de akkerbouw al veel meer gebruikelijk, is het serieus te overwegen om een (brede) gewasverzekering af te sluiten tegen extremiteiten als bijvoorbeeld hagel. Op deze manier wordt de financiële schade door een misoogst mogelijk gedeeltelijk tot geheel gedekt.