Deze luchtwegverwekkers speelden een rol op melkveebedrijven in 2023

Een verkoudheid of luchtwegklachten komen nooit alleen, ook niet bij kalveren. Vaak zijn er meerdere oorzaken en verwekkers aan te wijzen en worden meerdere dieren tegelijk ziek. Naast de huisvesting, biestmanagement en de algehele weerstand van het kalf, spelen de ziekteverwekkers een belangrijke rol. Welke kiemen zijn aanwezig en in welke mate?

Als er dieren met luchtwegklachten zijn, wordt er vaak diagnostiek door de dierenarts gedaan. Dit kunnen longspoelingen of neusswabs zijn en/of bloedjes die worden afgenomen. En in het ergste geval kunnen er dieren voor sectie worden ingestuurd.

Met de resultaten van het onderzoek kan dan een gericht plan van aanpak gemaakt worden. Binnen de preventie speelt pinkengriepvaccinatie een belangrijke rol.

Verwekkers

In 2023 werden van 234 dieren van verschillende melkveebedrijven bloedmonsters onderzocht, met ondersteuning van Boehringer Ingelheim. Bij 21% van de monsters werden verhoogde antistoffentiters tegen pinkengriep (BRSV) gevonden. Voor Mannheimia (Mh) en Parainfluenza (PI3) was dit het geval in 26% van de dieren. Ook voor Mycoplasma bovis werden verhoogde antistoffen titers aangetoond (zie grafiek).

Vaak hebben dieren verhoogde antistoffentiters tegen meerdere verwekkers. Combinaties van virale en bacteriële verwekkers komen het meest voor. Bijna een kwart van de inzendingen was positief voor 2 of meer virussen en bacteriën. Opvallend was ook dat 15% van de onderzochte dieren alleen verhoogde antistoffentiters tegen Mannheimia hadden.

Naast serologisch onderzoek zijn er ook monsters van longspoelingen en neusswabs ingestuurd. In tegenstelling tot voorgaande jaren werden vaker bacteriële verwekkers aangetoond zoals Pasteurella en Mannheimia. Mycoplasma spp werden in een groot deel van de monsters aangetoond, weliswaar iets minder vaak dan voorgaande jaren.

Hoestklachten vooral in de winter

Hoestklachten en symptomen van luchtweginfecties worden vaker in de winter gezien, als alle dieren op stal staan. Een volle stal betekent vaak een hogere infectiedruk van ziekteverwekkers, waaronder pinkengriep.

Vaak zijn er ook grote temperatuursverschillen tussen dag en nacht, wind en regen, een minder gunstig klimaat in de stal door onvoldoende ventilatie, in combinatie met meer dieren en soms ook verschillende leeftijdsgroepen onder hetzelfde dak. Dan is het ook logisch dat er meer hoestklachten zijn. Dit is ook terug te zien aan de inzendingen, de meeste inzendingen afgelopen jaar waren van december tot en met april.

Vaccinatie

De resultaten van diagnostiek waren voor een deel van de bedrijven aanleiding om te gaan vaccineren, vaak in combinatie met managementaanpassingen zoals de huisvesting en het klimaat.

Het interpreteren van de resultaten van diagnostiek is niet altijd eenvoudig. Een combinatie van de symptomen, de leeftijdsgroep(en) waar de problemen optreden en verschillende soorten diagnostiek, kunnen helpen bij de interpretatie en het stellen van een diagnose.

Uw dierenarts kan u hierbij helpen. En ook advies geven of vaccinatie tegen luchtwegproblemen op uw bedrijf zinvol is.