Mastitis behandelen, hoe lang?

Niet alle bedrijven hebben te maken met dezelfde mastitisverwekkers en ook de individuele koe is bepalend. Het is niet vanzelfsprekend dat one size fits all bij de aanpak van mastitis.

Bij mastitis zijn S. aureus en S. uberis lastige varianten om te genezen. Het zijn twee heel verschillende kiemen, de één koegebonden, de ander vanuit de omgeving, maar wel allebei invasief. Dat wil zeggen dat deze kiemen zich binnenin de cellen van het uierweefsel kunnen nestelen en dus moeilijker bereikbaar zijn voor antibiotica. Aan de andere kant zal een vaars die voor de eerste keer mastitis heeft in één kwartier gemakkelijker genezen dan een oudere-kalfs-koe, die al langer een verhoogd celgetal heeft en meerdere keren klinische mastitis heeft gehad.

Kijken naar de geschiedenis van de individuele koe voor behandeling

De individuele koe bepaalt mede het resultaat van een mastitis behandeling. Kijkt u eerst op de MPR naar het celgetal van eerdere melkmetingen van een koe met mastitis? En kijkt of weet u of de koe al eerdere mastitis behandelingen heeft gehad? Wat was toen de verwekker?

Handige informatie om te bekijken voorafgaand het instellen van een behandeling. In sommige gevallen kan de conclusie wellicht zijn, dat het instellen van een behandeling niet zinvol is, omdat de kans op genezing klein is. Zoals bijvoorbeeld een oudere-kalfs-koe met al vaker een verhoogd celgetal tijdens deze lactatie. Wellicht is ze al met een verhoogd celgetal uit de droogstand gekomen en zijn er meerdere kwartieren positief met de CMT test (4-kwartieren schaaltje). Grote kans dat deze koe een persisterende S. aureus heeft, met een lage genezingskans en ondertussen wel andere koeien en verse vaarzen kan besmetten.

Overweegt u om haar toch te behandelen, dan moeten haar genezingskansen zo groot mogelijk worden. Gecombineerd in de nek en uier en langer behandelen verhoogt de genezingskans, uiteraard wel volgens bedrijfsbehandelplan (BBP) en de productbijsluiter.

Bij een vaars die voor de eerste keer mastitis heeft volstaat wellicht, afhankelijk van de kiem, een kortere behandeling in de uier. Of eerst een dag afwachten als ze alleen een licht vlokje heeft, kan natuurlijk ook, soms herstelt ze vanzelf.

Meten is weten

Handig dus ook, om te weten welke verwekkers een rol spelen, bij het instellen van een gerichte behandeling, zowel qua duur als welk(e) middel(en). Daarom blijft het van belang om voor behandeling van koeien met mastitis een melkmonster te nemen. Bewaar deze desnoods in de vriezer totdat er meer monsters zijn verzameld en deze tegelijk onderzocht kunnen worden, eventueel aangevuld met monsters van hoog celgetal koeien.

Zonder uitslag geldt de richtlijn om voor milde (graad 1 en 2) mastitisgevallen een eerste keus middel te gebruiken. En alleen voor de ernstige (graad 3) mastitis gevallen tweede keus middelen in te zetten.

Duur van behandeling

De individuele koe, de verwekker, het BBP en het gebruikte middel bepalen de behandelingsduur. Uit een veldstudie in Nederland bleek dat de meeste veehouders 3 dagen behandelen in gevallen van milde (graad 1 en 2) mastitis. De gemiddelde behandelingsduur was 3,5 dagen, met een spreiding van 1 dag tot 7 dagen behandelen. Dit lijkt te zijn gerelateerd aan de dag van klinische genezing; de dag dat volgens de veehouder de uier en de melk weer normaal zijn. De klinische genezing was gemiddeld op 3,7 dagen voor graad 1 en 4 dagen voor graad 2 mastitis.

De meeste injectoren hebben een vaste behandelingsduur op de bijsluiter van bijvoorbeeld 2 dagen 1 injector of 3 injectoren om de 12 uur. Soms is het dan nodig om een herhalingsbehandeling in te stellen. In deze veldstudie werd een eerste keus injector gebruikt met een volgens de bijsluiter flexibele behandelingsduur van 3 tot 5 dagen.

De boodschap is: kijk vooral naar de individuele koe, inclusief de ernst van de mastitis en de verwekker en bepaal dan (binnen de kaders van uw BBP en de bijsluiters) of behandeling nodig is en wat dan de beste behandeling voor haar is. Uiteraard aangevuld met een pijnstiller, want elke mastitis is pijnlijk en het draagt bij aan herstel en genezing.