Maïs is een veelzijdig product met in de basis het vermogen om hoge energieopbrengsten per hectare te realiseren. Om verlies aan stikstof door uitspoeling te voorkomen, is tijdige zaai van een geschikt nagewas voor het vangen van reststikstof een must.
Oogst als MKS
Door maïs hoger te hakselen of te oogsten als MaïsKolvensilage (MKS) kan de energieconcentratie van het product eenvoudig verhoogd worden. Met deze hele slimme keuze door maïs meer als krachtvoer te zien, ontstaat er meer ruimte in de pens voor de (vaak ruim) aanwezige graskuil en wordt tevens voorzien in de eiwit- en structuurbehoefte. Daarnaast blijft (een deel van) de restplant op het perceel achter, wat absoluut ten goede komt aan de bodemvruchtbaarheid. Een goede bodemvruchtbaarheid verzekert een efficiënte benutting van de aanwezige nutriënten.
Van maisrassen, die zowel voor silomais alsook voor korrelmais geschikt zijn, de zogenaamde dubbeldoelrassen, wordt bij MKS de gehele kolf, inclusief de spil en het schutblad geoogst. Door deze manier gaat de zetmeelconcentratie duidelijk omhoog, tot wel ruim boven de 600 gram per kilogram drogestof. Door de aanwezigheid van de spil houdt MKS de nodige pensprik, waardoor er niet onbeperkt maar wel ruim meer van gevoerd kan worden dan bijvoorbeeld van CCM. Er heerst in de praktijk nog steeds de vrees dat er met de oogst van MKS veel minder tonnen droge stof geoogst worden. In de praktijk wordt deze vrees niet bewaarheid. Neem maar eens de proef op de som en weeg de restplant. Dit is omgerekend naar droge stof opbrengst nog geen 25%. De restplant, die achterblijft op het veld, levert 25 kilo stikstof, 25 kilo fosfaat en 25 kilo kali terug aan de grond. Hoewel lastig in geld uit te drukken geeft maisstro na oogst van mais als MKS de organische stofbalans een enorme boost door een aanvoer van meer dan 1.000 kg Effectieve Organische Stof (EOS) per hectare en heeft een niet te onderschatten positieve invloed op de bodemvruchtbaarheid. Dit komt tot uiting in een hogere bindingscapaciteit van nutriënten. Wat met name zeer belangrijk is in droge groeiseizoenen is dat door de oogst van mais als MKS het waterbergend vermogen van de grond verbetert.
Hoger hakselen
Een heel eenvoudig alternatief om meer voederwaarde per kilogram drogestof te oogsten is de maïs hoger te hakselen. Dit kan met een gangbare maïshakselaar. Iedere 10 cm hoger hakselen levert 10 gram zetmeel per kilogram drogestof extra. Anderzijds daalt het ruw as gehalte omdat gronddeeltjes zich nu eenmaal onder aan de stengel bevinden, die nu dus achter blijft op het perceel. De langere stoppeldelen zijn door deze te klepelen, te frezen, te maaien of door een bewerking met een zware schijveneg eenvoudig te verkleinen. Het hoeft in ieder geval geen beletsel te zijn om niet hoger te hakselen.
Wanneer voor hoger hakselen of MKS gekozen wordt, wordt het best verteerbare deel, namelijk de korrelinhoud met voornamelijk zetmeel en eiwit, geoogst. Juist daarom is het ook zo belangrijk om bij de rassenkeuze te kiezen voor de hoogste voederwaardeopbrengst, afkomstig uit de korrel.
Grondbewerking wel of niet mogelijk in verband met het vanggewas
Wanneer er op zand- en lössgronden gekozen is voor bij- of onderzaai van het vanggewas, is het niet mogelijk om na de oogst van de maïs een stoppelbewerking uit te voeren, omdat dit het vanggewas weer zou vernietigen. Met name bij oogst onder moeilijkere omstandigheden is dit een nadeel.
Om die reden, maar ook om reden van het feit dat een stoppelbewerking het verteringsproces van stoppel- en worteldelen bevordert, maakt dat er in dergelijke gevallen gekozen kan worden voor zaai van het vanggewas na de oogst van de maïs. Deze methode maakt het ook mogelijk om het nieuwe innovatieve tussengewas Snelle Lente Rogge in één werkgang te zaaien, om die vervolgens in het volgende vroege voorjaar als eiwithoudend ruwvoer te oogsten.
Op klei- en leemhoudende grond wordt er eerder gekozen voor bouwlandwoelers om structuurschade als gevolg van het berijden van de grond door de oogstmachines te verhelpen.
Om de bodemvruchtbaarheid en meer in het bijzonder de zuurgraad (pH) van de bodem verder te verbeteren of op zijn minst op peil te houden is het bekalken van maïsland na de oogst het ideale moment. Een goede pH van de bodem draagt bij aan het verhogen van de opbrengst en kwaliteit van het maïsgewas. Een te lage pH belemmert het vrijkomen en daarmee opnemen van belangrijke nutriënten zoals stikstof, fosfaat en kali.
Overige maatregelen
Om wateroverlast door forse regenbuien preventief te voorkomen, is het frezen van greppels geen overbodige luxe. Dit geldt uiteraard ook voor het controleren en eventueel reinigen van de drainagebuizen. Ook is het najaar geschikt voor het bestrijden van kweek en/of haagwindehaarden.