
Prima stal, vloer krijgt ruitprofiel
Biologisch veebedrijf Spans bouwde eind 2014 een Natuurboerderij. Een stal met 235 ligboxen en luchtwasser. Melkvee100plus ging opnieuw langs.

Hermen Spans (40) zit samen met zijn vrouw Leanne (40) in Zwartsluis (Ov.) in vof. Die heeft een biologisch veebedrijf met 245 melkkoeien, 100 stuks jongvee en 180 hectare land (twee locaties). 90 hectare wordt gepacht van Natuurmonumenten.

Spans nam eind 2014 een Natuurboerderij in gebruik. De architectonische stal met capaciteit voor 235 melkkoeien werd naar eigen wens landschappelijk ingepast. Concreet: de stal loopt 4 meter naar beneden af. Dat is hier goed te zien.

Een fraai vooraanzicht van de architectonische stal van het biologische bedrijf. De daadwerkelijke stal bevindt zich achter een grote glazen pui en een zaal die voor vergaderingen gebruikt kan worden.

De fosfaatregelgeving pakt slecht uit voor Spans. Eind 2016 werd duidelijk dat hij terugmoest van 310 naar 250 GVE. In de eerste twee periodes van 10 en 15 procent deed hij nog mee met reductie. Nu niet. Voor de overige GVE’s kiest hij ervoor om de boete te betalen.

Een overzicht in de ligboxenstal. De melkstal (links) en de separatieruimtes (strohokken en separatieruimte) bevinden zich allemaal voorin de stal. Het koeverkeer is vrij.

In de stal was het rustig omdat Spans weidegang toepast. Bijna alle koeien liepen buiten tijdens de Boerderij-reportage.

Spans moest in 2014 emissiearm bouwen. Hij koos voor een chemische luchtwasser. Een alternatief zoals de Groene Vlag-vloer zag Spans niet zitten. Dat was duurder geweest en belangrijker: hij wilde geen roosters omdat hij mest wilde scheiden.

Spans moest emissiearm bouwen omdat er op korte afstand van zijn bedrijf drie Natura 2000-gebieden zijn. Dit is er één van: het Zwarte Meer. Hier – in de IJsseldelta – bevindt zich een groot, ondiep randmeer dat veel weidevogels trekt.

Spans koos voor een gewone dichte vloer zodat hij mest kan scheiden. Maar die vloer werd te snel glad. De vloer is al een keer opgeruwd, maar straks komt er een ruitprofiel in. Geen overbodige luxe, want de vloer heeft al een paar koeien gekost.

Vaste mestschuiven schuiven de mest naar mestafstorten achterin de stal. Een probleem is dat de schuiven de dichte vloer te veel polijsten. Spans probeerde dat tegen te gaan door rubber aan de schuiven te monteren. Maar dat had geen effect.

De mest wordt gescheiden. De vaste mest gaat het eigen land op of gaat naar akkerbouwers in de Noordoostpolder. De dunne fractie wendt Spans zelf aan of gaat ook naar telers. Op een deel van de hectares van Natuurmonumenten mag mest gebracht worden.

De koeien liggen in een mengsel van stro, kalk en water. Dat bevalt goed. Er belandt ook weinig diepstrooisel in de mestgangen. Spans zette wel de knie- en schoftbomen 15 centimeter naar achteren. Koeien mesten nu minder vaak in de boxen.

Spans vlakt de boxen af. Dat is wel zo belangrijk omdat er anders ‘gaten’ ontstaan. In dat geval gaan de koeien te ver naar voren liggen.

Spans melkt in een 2×24-swingovermelkstal van GEA met krachtvoerverstrekking. Dit is de ‘wachtruimte’ die tegelijkertijd dienst doet als buitenste mestgang. Ophaalkoeien zijn er nauwelijks. Gemiddeld nog geen tien per keer.

De 2×24-swingover bevalt Spans erg goed. Datzelfde geldt voor de aansluiting met de IQ-klauw. Het melken is met vier melkers qua arbeid ook goed rond te zetten. Een persoon kan alle koeien inclusief schoonmaken in 2,5 uur tijd melken.

Als de koeien gemolken zijn, lopen ze door een 3-wegselectiepoort (rechts). De drie opties zijn: terug naar de hoogproductieve groep, terug naar de laagproductieve groep of naar de separatieruimte.

Dit is die separatieruimte met ruimte voor 15 tot 20 koeien. Hier ligt – net als in het gedeelte voor de melkstal – een gewone roostervloer met rubber.

Er zijn ook twee strohokken voor het afkalven of eventuele melkziekte. Spans probeert het gebruik van de hokken zoveel mogelijk te beperken. Hij houdt de koeien het liefst zo lang mogelijk in de kudde.

Spans werkte eerst met bronwater, maar stapte later over op leidingwater. Hij kreeg de waterkwaliteit niet goed. Het water was te hard.

In de nok zit een lichtstraat van 3,5 meter breed.

Het bedrijf ‘draait’ op zonnepanelen (55.000 kilowatt). Er moeten nog panelen bij om helemaal energieneutraal te worden. Met 75.000 kilowatt verwacht Spans energieneutraal te zijn.

Spans gebruikt de restwarmte van de koemelk voor het water om de vergaderzalen te verwarmen.

Achter de glazen pui bevinden zich ruime en fraaie vergaderruimtes.