
Kostenpost mest komt te vervallen met monovergister
Firma Heeg in Hinnaard (Fr.) nam onlangs een monovergister van energiecoöperatie Jumpstart in gebruik. Daarmee produceren de melkveehouders groene stroom en reduceren ze de C02-uitstoot. Het digestaat ? dat overblijft na vergisting ? gaat naar de mestscheider, waarna de dunne fractie wordt verwerkt in de mestkraker. “We hoeven straks geen onverwerkte mest meer af te voeren”, aldus Pieter Heeg.

Op melkveebedrijf Sassinga in Hinnaard (Fr.) is het afgelopen jaar veel veranderd. De ligboxenstal werd verlengd, het jongvee verdween en er kwam een monovergister. Op de foto poseren Minne (57), Gré (54) en Pieter (27) Heeg.

“Mijn vader Piet begon hier in 1958 te boeren. In 1980 ben ik in het bedrijf gekomen. Sinds 2010 zit Pieter in het bedrijf”, vertelt Minne Heeg. Momenteel zijn er 165 melk- en kalfkoeien. De melkveehouders hebben 75 hectare in gebruik.

Op de foto is het verlengde staldeel zichtbaar. Uiterst links staat de vergistingssilo (300 kuub). Daarnaast staan de mestscheider en de mestkraker. Fosfaatslib (blauwe silo) en stikstof worden in de twee silo’s opgeslagen.

In 2015 heeft Firma Heeg zo’n 40 meter aan de stal bijgebouwd. Het gebouw heeft nu 185 ligplaatsen. Op peildatum 2 juli 2015 waren er 124 melkkoeien en 75 stuks jongvee op het bedrijf. Er zijn straks zo’n 40 fosfaatrechten nodig.

Dit is de voormalige jongveestal. De dieren zijn een paar weken geleden verkocht en weggegaan. “We zetten in op de groei van de melkveestapel. We willen 175 koeien aan de melk”, vertelt Pieter Heeg.

Hoewel bewust is gekozen voor de groei van de melkveestapel, deed het afscheid van het jongvee toch even pijn. “Ik heb het er een paar dagen moeilijk mee gehad. Het is iets wat altijd bij het bedrijf heeft gehoord”, aldus Minne Heeg.

Minne Heeg regelde de uitbreiding van de ligboxenstal. Zijn zoon Pieter organiseerde de komst van de monovergister. “Pieter wilde graag een monovergister. Hij heeft mij overtuigd. Maar het is zijn project”, vertelt Minne Heeg.

Na de staluitbreiding begon Pieter Heeg zich te verdiepen in mestvergisting. Hij zocht contact met het Belgische Biolectric en informeerde naar de mogelijkheden tot monovergisting. “Een paar maanden daarna nam FrieslandCampina contact met ons op.”

Pieter Heeg prijst coöperatie Jumpstart. Die maakte het mogelijk om snel tot monovergisting over te gaan. “We hebben een leaseovereenkomst, met een looptijd van 12 jaar. Dat is tevens de subsidieduur.”

De dagverse mest wordt naar een afstortput achter de stal geschoven. Het nieuwe staldeel is niet onderkelderd. “Daarmee hebben we veel geld bespaard. We hebben voor €23.000 een mestbassin laten plaatsen”, vertelt Pieter Heeg.

Minne en Pieter hebben achterin de stal een doorgang gecreëerd. De dieren hoeven niet meer over de voergang naar de melkstal. De aandrijfmotoren van de mestschuiven bevinden zich buiten. De betonnen wandjes voorkomen dat het er een smeerboel wordt.

De afstortput heeft een inhoud van 140 kuub. In de praktijk is de put nooit vol. Zesmaal daags wordt 2 kuub verse mest vanuit de put naar de vergistingssilo gepompt. Dat gebeurt met een centrifugaalpomp.

De vergistingssilo heeft een doorsnede van 14 meter. De container, waarin onder meer de gasmotor is geplaatst, is 6 meter lang en 3 meter breed. “Een compacte opstelling, die hier nog maar net binnen het bouwblok paste”, vertelt Pieter Heeg.

De monovergister ontrekt methaangas uit de dagverse mest. Per kuub mest kan Heeg 30 kuub gas produceren. Daarmee wordt groene stroom opgewekt. Firma Heeg werkt met een gasmotor van 22 kW. Op jaarbasis wordt zo’n 175.000 kilowattuur groene stroom opgewekt.

Jumpstart zet in op de productie van groene stroom en het reduceren van CO2. De mestkraker komt uit de koker van Pieter Heeg. Deze installatie hoort er niet standaard bij. Heeg gebruikt de restwarmte van de monovergister in de mestkraker.

Na het kraken van de dunne fractie wordt het fosfaatslib afgevuld in big bags. Die gaan weg voor de export. De stikstofhoudende fractie voegt Heeg bij het kalideel. “Dat is een prachtig product, dat ik snel op het land kan brengen.”

Voorheen moest Heeg 1.500 kuub mest afvoeren. Recent betaalde hij daarvoor €16 per kuub. Nu hij mest bewerkt en verwerkt, vervalt de afvoer. “De afzetkosten vallen straks weg en VVO’s zijn niet meer nodig. Dat scheelt zeker €20.000.”

De mestkraker moet zich nog bewijzen. De verwachtingen van Heeg zijn niettemin hooggespannen. Het rendement van de monovergister raamt hij op enkele duizenden euro’s op jaarbasis. “De combinatie met de mestkraker maakt het extra interessant.”

Medio oktober staan de koeien van Firma Heeg op stal. De melkveehouders doen aan weidegang. Jumpstart heeft dat ook als voorwaarde gesteld aan melkveehouders die in aanmerking willen komen voor een monovergister.

Firma Heeg is een pilotbedrijf. De voortgang en resultaten worden door Jumpstart nauwlettend gevolgd. Bovendien komen wekelijks groepen geïnteresseerde melkveehouders langs om bij Heeg in de keuken te kijken.

De koeien lopen op een dichte sleuvenvloer van Swaans Beton (G4). “Het rendement van de monovergister is het hoogst met dagverse mest. Werk je met een roostervloer, dan haal je minder kuubs gas uit een kuub mest.”

De silotank heeft een inhoud van 15 kuub. Pieter Heeg: “Doordat we meer koeien melken, was een nieuwe tank een must. Met deze silotank hoefden we niet een nieuw tanklokaal te bouwen.”

Het melken gebeurt nog altijd in de 2×6-melkstal. Dat gaat prima, zeggen de melkveehouders. Het rollendjaargemiddelde is 9.400 liter, met 4,45% vet en 3,45% eiwit.

In het voorste deel van de ligboxenstal hebben de melkveehouders na de uitbreiding een separatieruimte en een strohok gemaakt. “Dat is ideaal”, vindt Minne Heeg.

Gré Heeg buigt zich over de jongste dieren op het bedrijf. De dieren worden gehouden in een apart stalletje, naast de jongveestal.

“Wellicht kunnen we onze koekalfjes in de toekomst weer aanhouden”, denkt Minne Heeg. Zijn zoon Pieter vult aan: “Ik hoop dat de invoering van fosfaatrechten alsnog vervalt. Zet in op grondgebondenheid en mestverwerking.”

De melkveehouders kochten vorig jaar een balenpers. Rondom de boerderij liggen zo’n 2.500 baaltjes kuil. “Qua arbeid past het beter. We kunnen het werk samen doen. De plastickosten zijn hoger, maar het productverlies is kleiner”, zegt Minne Heeg.

De laatste twee foto’s uit deze serie zijn gemaakt tijdens de officiële opening van de monovergister, op dinsdag 4 oktober. Hierbij waren onder meer minister Henk Kamp van Economische Zaken en CEO van FrieslandCampina Roelof Joosten aanwezig.
